Als onderdeel van het SUMATRA-projectconsortium (SUstainable use of MATerials in future luminaire designs - from Recycling back to Application) heeft TRILUX meer dan twee jaar onderzoek gedaan naar manieren om LED-verlichting duurzamer te maken. Aan het project, dat werd gefinancierd door het Duitse federale ministerie voor Economische Zaken en Klimaatbescherming BMWK, namen onder andere het Fraunhofer Institute for Reliability and Microintegration IZM (levenscyclusanalyse), Interzero (recycling) en Inventronics (LED-systemen) deel. Elk bedrijf bracht zijn kerncompetenties in. Het eindrapport van het consortium belicht de belangrijkste aspecten van de ontwikkeling van duurzame armaturen en identificeert gebieden die verder onderzoek en actie vereisen.

Levenscyclusanalyse: de milieu-impact van verlichting analyseren

De mensheid staat voor wereldwijde uitdagingen, waaronder klimaatverandering, het verbruik van hulpbronnen en het verlies van biodiversiteit. Om de milieu-impact van verlichting te begrijpen, voerde het SUMATRA-project levenscyclusbeoordelingen uit voor verschillende producten en gebruiksconcepten. De evaluatie hield rekening met verschillende categorieën van milieueffecten. De invloed van verlichting op het verbruik van hulpbronnen werd gemeten met behulp van het Abiotic Depletion Potential of the Elements (ADP). Tegelijkertijd werd de bijdrage aan de opwarming van de aarde beoordeeld met het Global Warming Potential (GWP). De impact van verlichting op de biodiversiteit kan echter nog niet worden gekwantificeerd in levenscyclusanalyses.

Resultaten: sleutelfactoren voor duurzame verlichting

Het onderzoek identificeerde kritische uitgangspunten voor de ontwikkeling van duurzame verlichting. Berekeningen van het GWP lieten zien dat een armatuur ongeveer 1.000 kg CO2-equivalenten genereert gedurende zijn hele levenscyclus. Slechts 1-5% van deze uitstoot vindt plaats tijdens de productie; het grootste deel wordt geproduceerd tijdens het gebruik. Daarom zijn het verbeteren van de efficiëntie van armaturen en het implementeren van een effectief verlichtingsbeheer cruciaal voor het verminderen van de CO2-uitstoot die wordt veroorzaakt door energieverbruik.g

Enkele onderdelen van de Lumega IQ 70 na de eerste stap in recycling

Elektronische componenten, met name de LED-module en de elektronische driver, hebben de grootste invloed op de ADP. Variaties zijn opmerkelijk: LED's met binddraad hebben bijvoorbeeld een ADP die ongeveer 500 keer hoger is dan die van LED's zonder, de zogeheten flip-chip LEDs. Een andere benadering voor het minimaliseren van ADP is het besparen op voorschakelapparaten, bijvoorbeeld door voorschakelapparaten te verdelen over meerdere armaturen of, in het geval van lineaire verlichting, zo lang mogelijke armaturen per voorschakelapparaat te gebruiken. Het recyclingproces werd ook grondig onderzocht, waaruit bleek dat de huidige recyclingmethodologie zich voornamelijk richt op het hergebruik van metalen, wat wijst op een aanzienlijk potentieel voor optimalisatie op andere gebieden.

Enkele onderdelen van de Oleveon Fit na de eerste stap in recycling

 

De demonstrator: een duurzaam prototype ontwikkelen

Er werd een prototype van een duurzame armatuur ontwikkeld om de bevindingen van SUMATRA te demonstreren. Het vermindert het GWP met 15% en de ADP met wel 30% in vergelijking met een typische armatuur over de hele levenscyclus. Efficiëntie was een belangrijk aandachtspunt voor het prototype en er werden verbeteringen aangebracht zonder afbreuk te doen aan kwaliteit en functionaliteit. Grotere efficiëntieverbeteringen waren mogelijk, maar zouden ten koste zijn gegaan van de lichtkwaliteit, wat TRILUX als kwaliteitsleverancier niet wilde. Sebastian Knoche, Lighting Technology Research Team Leader bij TRILUX, die als projectmanager de SUMATRA coördineerde hierover: “Duurzame verlichting moet van hoge kwaliteit zijn en klanten moeten er lang plezier van hebben."

Toekomstige taken - afstappen van producten op basis van ruwe olie

De uitgebreide levenscyclusanalyse toonde aan dat efficiëntieverbeteringen een grotere invloed hebben op het GWP van een armatuur dan het recyclen van kunststof onderdelen zoals behuizingen of optieken. Desalniettemin blijft het recyclen van plastic een belangrijke bouwsteen voor meer duurzaamheid. “Onze planeet heeft een plastic probleem; we produceren veel te veel en recyclen veel te weinig,” vat Sebastian Knoche samen. “Daarom moeten we tegen 2050 niet alleen onafhankelijk worden van fossiele brandstoffen in de energieproductie, maar ook producten op basis van ruwe olie zoals plastic elimineren in de materiaalproductie”, legt hij uit. TRILUX demonstreert dit met duurzame productieconcepten voor armaturen zoals de Oleveon F en Aragon F, die voorzien zijn van behuizingen en diffusors die gemaakt zijn van 100% gerecycled kunststof.

Kennisoverdracht: interne richtlijnen en externe publicatie

Om de duurzaamheid binnen het bedrijf te verhogen, heeft TRILUX de bevindingen van SUMATRA opgenomen in een interne richtlijn voor duurzaam armatuurontwerp. Daarnaast communiceert het consortium de onderzoeksresultaten actief naar de industrie, bijvoorbeeld in een wetenschappelijk artikel in de LED Professional Review LpR (mei/juni 2024) dat negen aanbevelingen biedt voor de verlichtingsindustrie en beleidsmakers.